Şirince Köyü

Şirince, İzmir İli Selçuk İlçesi’ne bağlı, 700 nüfuslu, denizden yüksekliği 375m olan bir köy yerleşmesidir.

Hıristiyan kültürü ile yorumlanmuş Osmanlı dönemine ait sivil mimarlık örnekleri ve anıtsal yapılarıyla farklı bir tarihsel kesiti sergileyen Şirince’nin yerleşik alanı “kentsel sit”, yakın çevresi ise “doğal sit” alanı olarak koruma altındadır.

Eski kaynaklarda “Dağdaki Efes” adıyla anılması, antik çağın en büyük kentlerinden biri olan Efes’in kırsalını oluşturduğunu göstermektedir.

Efes’in çok güçlü Hıristiyan kimliğinin izlerini Şirince’de görmek mümkündür ve bu durum, Şirince’nin günümüzde bile eski bir Rum Köyü olarak anılmasının temelini oluşturmaktadır. Şirince’nin kalıntı ve buluntulara dayalı tarihinin Roma Dönemi’ne kadar uzanmasına karşın belgelere dayalı tarihi 14. Yüzyıla dayanmaktadır. Bizans Döneminde Hıristiyan nüfusun Kyrkindje adını verdiği köy, yörenin Aydınoğulları’nın eline geçmesiyle birlikte kayıtlara Çirkince adıyla geçmiştir. Türklerin askeri ve siyasi olarak yöreyi ele geçirmesinden sonra da Şirince’nin Hıristiyan kimliği devam etmiştir. 1500’lü yılların sonlarında bir nahiye merkezi olacak büyüklüğe erişmiş, 1700’lü yılların sonlarında Anadolu’ya yönelik Rum göçünden önemli bir pay alarak, 1800’lü yıllarda maksimum büyüklüğe ulaşmıştır.1912 Balkan Savaşı ile birlikte, Hıristiyan kimliği nedeniyle Şirince’de hareketlenme başlamış, 1919’da Yunan ordusu tarafından işgal edilmiş, 1922 Eylül’ünde ulusal kurtuluş mücadelesi kapsamında işgalin sona ermesiyle birlikte tümüyle terkedilmiş ve ıssız bir köy haline gelmiştir. 1924 yılında Yunanistan’dan göçe zorlanan Türk ailelerin yerleştirilmesiyle birlikte yaşam yeniden başlamıştır. 1928 yılında Şirince adını alarak belediye olmuş, ancak nüfusun hızla azalması üzerine 1943 yılında köy statüsüne dönüştürülmüştür.

Günümüz Şirince’si zamana karşı direnebilmiş 100 dolayındaki geleneksel yapısı ve 700 kişilik nüfusuyla 19. Yüzyıldaki görkemli görünümünden çok farklı, adeta onun minyatür bir kopyası gibidir.

Şirince’ye yerleşen ilk Hıristiyan nüfusun, köye Kyrkindje ya da Kirkindsche (Türkçe’de Kırkıca ya da Kırkınca olduğu iddia edilmektedir) adını verdiği bilinmektedir. Zaman içerisinde köyün adının Çirkince olması ile ilgili olarak halk arasında anlatılan söylence 14. Yüzyıla dayanmaktadır. Yörenin 1304 yılında Türklerin eline geçmesiyle başlayan Beylikler Dönemi’nde pek çok Rum ahalinin esir alınarak köle yapıldığı ve bu dönemde Ayasulug’da bir esir pazarı olduğu bilinmektedir. Söylenceye göre, Derebey tarafından esirlikten azat edilen bir grup Hıristiyan köylü Şirince’ye yerleştirilir. Bey, “Yerleşeceğiniz yer güzel mi?” diye sorduğunda, azatlılar belki de gözden uzak olmak ve Türkler tarafından rahatsız edilmemek için “Çirkincedir” yanıtını verirler. Bunun üzerine Bey “Öyleyse köyünüzün adı Çirkince olsun” der.

Yunanistan’a göçmek zorunda kalmış ve halen yaşamakta olan Rumların bir kısmı Şirince’yi Çirkince diye anarken, bir kısmı da Kırkınca olarak anmaktadır. Köy bugün kullanılan Şirince ismini Cumhuriyet’in ilk yıllarında dönemin İzmir valisi Kazım Dirik’in talimatıyla almıştır.

Şirince ulaşımı için yakın ve uzak çevre bağlantılarında İzmir İli’nin tüm gelişmiş kara, hava, deniz ve demir yolu ağı kullanılmaktadır. 70km mesafedeki Uluslararası Adnan Menderes ve 10km mesafedeki Pamucak havaalanları ile 80km mesafedeki Uluslararası İzmir ve 20km mesafedeki Uluslararası Kuşadası Limanları Şirince’nin ulaşımını uluslararası boyuta ulaştırmaktadır. Köyün içinde yer aldığı coğrafya ile tek bağlantısı 8km’lik Şirince Selçuk karayolu ile sağlanmaktadır.

Selçuk dünya tarihi açısından çok önemli bir kültürel merkez olan Antik Efes kenti ile iç içe olması nedeniyle dünyanın en önemli turistik merkezlerinden biridir. Efes denildiğinde, akla sadece kentin kendisi değil, aynı zamanda Artemis tapınağı, St. John Kilisesi, Meryem Ana Evi ve daha birçok antik eser gelmektedir.

Günümüzde Şirince’nin alternatif tatil ve gezi seven turistlerin vazgeçilmez bir uğrak noktası olmasında, tarihçesi ve büyüleyici doğasının yanısıra, ev yapımı şarapçılığı önemli bir rol oynamaktadır. Üzüm, şeftali, ayva, kavun, dağ çileği, nar, yaban mersini ve böğürtlen gibi meyve ve bitkilerden şarap üretilmektedir.